Sen jest naturalnym, fizjologicznym stanem wyłączenia świadomości oraz ruchu, umożliwiającym odpoczynek i regenerację systemu nerwowego. Ponieważ jednak mózg nie wyłącza się wówczas całkowicie, nadal odbywają się w nim pewne procesy, prowadzące do występowania marzeń sennych. Dziwne obrazy, wydarzenia i symbole, które zdarza się nam widzieć w snach, fascynowały ludzi od czasów najdawniejszych. Próbę ich wyjaśnienia podejmowano w sennikach. Czy faktycznie są one w stanie wyjaśnić znaczenie snów?
Czym są sny?
Sny bywają różne – kolorowe, przyjemne, przypominające dziecięce bajki lub mroczne, przerażające koszmary, przez które budzimy się w środku nocy zlani potem. Ludzie śnili od najdawniejszych czasów, a widziane w nocy obrazy musiały budzić zarówno niepokój, jak i ciekawość. Nic dziwnego, że doszukiwano się w nich jakiegoś głębszego sensu, interpretowano jako przepowiednię przyszłości, wyodrębniano powtarzające się symbole.
W ostatnich dziesięcioleciach również nauka zrobiła ogromne postępy w badaniu zjawiska marzeń sennych i ogółu procesów fizjologicznych, zachodzących w ludzkim mózgu w czasie odpoczynku. Wydaje się niemal pewne, że w czasie, kiedy śpimy, mózg odpoczywa, jednak wyłączeniu ulegają tylko niektóre funkcje. Najważniejszą z nich jest świadomość i możliwość intencjonalnego poruszania się. W tym samym czasie jednak ośrodkowy układ nerwowy w dalszym ciągu kontroluje wszystkie procesy, których kontynuacja jest niezbędna do życia. Jednocześnie, w mózgu odbywają się procesy przypominające katalogowanie danych. Jest to swoiste porządkowanie pamięci, mogące przyczyniać się do powstawania obrazów sennych.
Jaką funkcję odgrywają sny?
Funkcja snów, czyli odpowiedź na pytanie, dlaczego śnimy, z naukowego punktu widzenia nie została jeszcze do końca wyjaśniona. Wiadomo jednak, że sny przybierają zasadniczo jedną z dwóch form. Są to albo projekcje naszych możliwości lub aspiracji, albo odzwierciedlenie faktycznych zdarzeń, trudnych, a nawet traumatycznych.
Pierwsze z tych snów przybierają zwykle postać jakichś fantastycznych historii, w czasie których latamy, posiadamy jakąś niespotykaną moc, wielkie pieniądze lub uczestniczymy w jakichś ważnych przedsięwzięciach. Wydaje się, że może to być forma mierzenia się z jakąś rzeczywistością, do której podświadomie aspirujemy. Czasami miewamy sny, niezbyt przyjemne, do których zrozumienia nie potrzebujemy sięgać po sennik. W takich snach przeżywamy po raz kolejny trudne doświadczenia – stratę bliskich osób, wypadki, życiowe porażki. Niektórzy naukowcy twierdzą, że tego rodzaju senne doświadczenia mają charakter autoterapeutyczny. Mózg, przywołując po raz kolejny trudne zdarzenia lub emocje, próbuje sobie z nimi radzić, oswajając się z sytuacją. Niejednokrotnie, traumatyczne, rzeczywiste wydarzenia w snach otrzymują inne, alternatywne zakończenie.
Jak tworzono i wykorzystywano senniki w przeszłości?
Pierwsze senniki powstały w starożytnej Babilonii, w czwartym tysiącleciu przed naszą erą. Od tamtego czasu swoją wersję przewodnika po snach miała niemal każda cywilizacja. Niezależnie od tego, czy senniki sporządzane były w formie pisemnej, czy ustnej, przekazywanej z pokolenia na pokolenie w kręgach osób wtajemniczonych, ich cel był jeden – wyjaśnić, jaki jest sens sennych symboli i jaką wróżbę mogą one stanowić.
Niegdyś, senniki stanowiły jedno z częściej używanych narzędzi astrologów. Z zawartych w nich objaśnień symboli sennych korzystały koronowane głowy całego świata, pragnąć poznać swoją przyszłość. Obecnie świadomość zjawisk neuronalnych i możliwych znaczeń snów jest zdecydowanie większa, jednak senniki w dalszym ciągu stanowią pasjonującą lekturę. Dostęp do nich jest też dużo łatwiejszy. Zamiast wizyty u astrologa, wystarczy wejście na stronę internetową zawierającą objaśnienia sennych symboli. Jedną z takich stron na których możemy znaleźć aktualny sennik jest przykładowo magazynkobiet.pl.
Jak interpretować własne sny?
Zwykle senniki zawierają spis symboli onirycznych wraz z proponowaną interpretacją, mniej lub bardziej oczywistą. Nie zawsze wyjaśnienia te wynikają z prostych skojarzeń. Na przykład sen o chwiejących zębach oznacza zagrożenie i możliwe problemy we wszystkich sferach życia, a czarny szczur – zdradę ze strony bliskiej osoby.
Większość symboli jest niejednoznaczna i może być interpretowana odmiennie, w zależności od indywidualnej sytuacji śniącego. Część z obrazów może stanowić projekcję marzeń lub lęków, przeniesionych do snu z realnego życia. Z tego względu sny, nawet z pomocą senników, należy traktować raczej jak formę auto-psychoanalizy, a nie wróżb czy prognoz przyszłości. Jeśli jakiś sen powraca uporczywie, warto się zastanowić, czy nie jest to jakaś forma podpowiedzi? Skoro mózg, katalogując pliki pamięci, powraca właśnie do nich, to może mają one jakieś szczególne znaczenie? Próba zrozumienie własnych sennych projekcji, a nawet stworzenia z nich swojego osobistego sennika, może stanowić cenne narzędzie do poznania siebie i świadomego rozwoju.
